ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติจีน มีประเพณีที่แพร่หลายทั่วไปในหมูชาวจีนอย่างหนึ่งคือ “วันไหว้บะจ่าง” หรือ “เทศกาลไหว้ขนมจ้าง” เรียกชื่อตามตำราว่า “โหงวเหว่ยโจ่ย”
โดยอาหารพิเศษนี้ทำด้วยข้าวเหนียวผัดใส่ส่วนผสมต่างๆ ห่อด้วยใบไผ่เป็นรูปสามเหลี่ยม คนจีนจะเรียกว่า “จั่ง”
แม่บ้านที่มีฝีมือจะลงมือทำขนมจ้างเอง เรียกว่า “ปักจั่ง” ทำเพื่อรำลึกถึงขุนนางตงฉิน (ผู้ซื่อสัตย์) คนหนึ่งคือ “คุกง้วน” หรือ “ซูหยวน” (บางสำเนียงเรียก ซูผิง) ในรัชสมัยฉู่ฉวนหวาง (ก๊กฉู่)
ซูหยวนเป็นขุนนางผู้มีความสามารถและมีความปรารถนาดีต่อบ้านเมืองอย่างแท้จริง แต่การกระทำของเขาอาจจะดีเด่นและก้าวหน้าเร็วเกินไป จนเป็นเหตุให้บรรดาข้าราชการอื่นๆ อิจฉาริษยาเป็นอย่างมาก และคอยใส่ไคล้ปรักปรำซูหยวนต่อกษัตริย์รัฐฉูเป็นประจำ ในที่สุดซูหยวนก็ถูกปลดจากตำแหน่ง ซัดเซพเนจรออกจากเมืองหลวงไปตกระกรำลำบากอยู่ตามชนบทต่างๆ
ซูหยวนไม่มีโอกาสชี้แจงความจริงแก่กษัตริย์ให้เข้าพระทัยได้ เนื่องจากมีพวกขุนนางสอพลอคอยกีดกันตลอดเวลา เมื่อซูหยวนเกิดความท้อแท้หมดอาลัยได้เขียนกลอนระบายอารมณ์ให้บรรเทาลง บทกลอนของซูหยวนเป็นที่ชื่นชอบของประชาชนโดยทั่วไป และเมื่อประชาชนได้ทราบถึงเคราะห์กรรมและความอยุติธรรมที่ซูหยวนได้รับ ต่างก็พากันสงสารและเห็นใจเพิ่มมากขึ้นเป็นทวีคูณ
ต่อมารัฐฉูถูกข้าศึกบุกทำลายพินาศ เพราะกำลังทหารรัฐฉูอ่อนแอ ซูหยวนยิ่งตรอมใจมากขึ้น เมื่อเห็นว่าไม่มีทางที่จะกู้บ้านเมืองได้แล้วจึงตัดสินใจฆ่าตัวตาย โดยการกอดหินขนาดใหญ่กระโดดลงแม่น้ำมี่หลัว เมื่อวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 ตรงกับ พ.ศ. 265 ทิ้งบทกวีอมตะไว้ 25 เรื่อง
การกระโดดน้ำตายของซูหยวนครั้งนั้น กล่าวกันว่าได้มีชาวประมงและชาวบ้านแถบนั้นจำนวนมากพากันพายเรือควานหาตัว เขาจ้าละหวั่น พร้อมกันนั้น บางคนได้เอาข้าวและขนมจ้างโยนลงในแม่น้ำเพื่อล่อปู ปลา มากิน จะได้ไม่ไปกัดกินศพของซูหยวน
จากตำนานนี้เอง การโยนขนมจ้างลงน้ำก็เป็นการเซ่นไหว้กลายเป็นสารทการทำขนมจ้าง ส่วนการพายเรือหาศพก็กลายเป็นประเพณีแข่งเรือมังกร และประเพณีทั้งสองก็ได้ถือปฏิบัติสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน
เทศกาลขนมจ้าง หรือขนมบะจ่าง ตรงกับวันขึ้น 5 ค่ำเดือน 5 ของจีน ชาวบ้านเรียกง่าย ๆ ว่า “อู่ – อู่” แปลว่า ห้า – ห้า เทศกาลขนมจ้างนี้มีการฉลองกันทั่วไปในหมู่คนจีนประจำทุกปี คนจีนไม่ว่าจะมีฐานะร่ำรวยหรือยากจนอย่างไร เมื่อถึงเทศกาลขนมจ้าง ถ้าไม่ทำเองก็ต้องซื้อขนมจ้างมากินกัน นอกจากนี้ยังเผื่อแผ่ไปถึงญาติพี่น้องด้วย
เทศกาลไหว้บะจ่าง ปี 2554 จะตรงกับวันจันทร์ที่ 6 มิถุนายน (วันที่ 5 เดือน 5 ของจีน)