วันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินของจีน ชาวจีนเรียกว่า “ตวนหวู่เจ๋” สำหรับความหมายของชื่อเทศกาลนี้ คำว่า “ตวน” หมายถึงต้นหรือเริ่มต้น วันที่ 5 เดือน 5 อยู่ในต้นเดือน 5 ส่วนตัวเลข 5 นั้นออกเสียงว่า “อู่” วันที่ 5 เดือน 5 จึงเรียกว่า “ตวนอู่” เป็นเทศกาลที่ไหว้เจ้าด้วยขนมจ้างหรือบะจ่าง ขนมจ้างนี้คนจีนเรียกว่า “โจ้งจื่อ”

เกี่ยวกับความเป็นมาของเทศกาลตวนอู่มีเรื่องเล่าหลายอย่าง บางคนเห็นว่าเทศกาลตวนอู่สืบเนื่องจากประเพณี “เสี้ยจื้อ” หรือประเพณีฉลองการย่างเข้าฤดูร้อนในสมัยโบราณ บางคนเห็นว่าเทศกาลนี้สืบเนื่องจากความเชื่อของประชาชนสมัยโบราณที่อาศัย อยู่ริมแม่น้ำแยงซีซึ่งบูชามังกร แต่ตำนานเกี่ยวกับความเป็นมาของเทศกาลตวนอู่ที่แพร่หลายมากที่สุด และเป็นเรื่องราวที่จารึกไว้ในประวัติศาสตร์คือ ตำนานที่เล่ากันว่าเทศกาลตวนอู่เป็นเทศกาลเพื่อรำลึกถึงขุนนางผู้ซื่อสัตย์ของจีนชื่อชวีหยวน

การกินขนมจ้างหรือบะจ่างเป็นประเพณีสำคัญที่สุดในเทศกาลตวนอู่ บะจ่างเป็นขนมที่ใช้ใบอ้อหรือใบไผ่ห่อข้าวเหนียว ทำเป็นรูปทรงกรวยหรือรูปลักษณะต่าง ๆ แล้วใช้เชือกเส้นเล็ก ๆ มัด เมื่อทำเสร็จแล้วก็ใช้น้ำต้มให้สุกแล้วรับประทานได้ เนื่องจากประชาชนในท้องที่ต่างๆ ของจีนมีรสนิยมที่แตกต่างกัน ไส้และรสชาติของบะจ่างในท้องที่ต่างๆ ของจีนจึงมีรสชาติที่แตกต่างกัน

เมืองซูโจว เจียซิง และหนิงโป ซึ่งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำแยงซีเป็นเขตที่เรียกได้ว่า ในน้ำมีปลาในนามีข้าว ด้วยเหตุนี้บะจ่างที่ผลิตจากที่นี่จึงเป็นตัวแทนของบะจ่างภาคใต้จีน ส่วนประกอบที่สำคัญของไส้มีถัวเขียวสุกที่บดละเอียด เนื้อหมู ลูกจ๊อที่บดละเอียด เป็นต้น

ส่วนบะจ่างของภาคเหนือจะนำลูกจ๊อที่บดละเอียดและผลไม้แห้งมาทำเป็นไส้ก่อนเทศกาลตวนอู่จะมาถึงทุกบ้านต้องทำขนมบะจ่าง พอถึงวันเทศกาลจะหิ้วขนมบะจ่างที่ทำเองไปเยี่ยมญาติมิตร อาหารที่นิยมกินกันในเทศกาลตวนอู่นอกจากขนมบะจ่างแล้ว ยังมีไข่เค็ม เหล้าสุงหวง ซึ่งแต่ละอย่างล้วนมาจากความเชื่อเกี่ยวกับการสะเดาะเคราะห์ทั้งนั้น

นอกจากอาหารการกินแล้ว เมื่อถึงเทศกาลตวนอู่ ทุกบ้านต้องแขวนสมุนไพรที่เรียกว่า ไอ้เฉ่า ไว้บนหน้าประตูบ้าน ด้านหนึ่งเพื่อขับไล่สิ่งอัปมงคล อีกด้านหนึ่งก็เพื่อป้องกันโรคภัยไข้เจ็บ เนื่องจากในช่วงเวลาที่เพิ่งย่างเข้าฤดูร้อนนั้น มีฝนชุก อากาศชื้น เชื้อโรคจึงเกิดขึ้นง่าย อีกทั้งมักจะมีแมลงและสัตว์เลื้อยคลานชุกชุม การแขวนสมุนไพรชนิดนี้ซึ่งมีกลิ่นหอม มีสรรพคุณขับไล่เหลือบ ไร ริ้น ยุง ตลอดจนงูและสัตว์เลื้อยคลานนานาชนิด ไว้ที่หน้าประตูสามารถป้องกันได้ในระดับหนึ่ง นอกจากนี้ ยังมีประเพณีการใช้ด้ายห้าสีพันข้อมือของเด็ก เชื่อกันว่าเด็กจะได้มีอายุยืนยาวร้อยปี และจะเย็บกระเป๋าใบเล็กๆเป็นรูปเสือบ้าง รูปลูกน้ำเต้าบาง ข้างในใส่เครื่องหอม แขวนไว้ที่หน้าอกของเด็ก นอกจากนี้ ยังจะให้เด็กสวมรองเท้ารูปหัวเสือ และใส่ผ้าเอี๊ยมที่ปักรูปเสือ เพราะเชื่อว่าการทำเช่นนี้สามารถปกป้องเด็กให้พ้นจากโชคร้ายและความอัปมงคล

เทศกาลไหว้บะจ่าง คนจีนจะไหว้ในตอนเช้า โดยไหว้ด้วยธูป 3 ดอก หรือ 5 ดอก การไหว้ด้วยธูป 5 ดอก เพื่อระลึกถึงครูบาอาจารย์ พ่อแม่ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จะเข้าหลัก 5 ธาตุ หรือ โหงวเฮ้ง ของจีน ประกอบด้วย ธาตุดิน ทอง น้ำ ไม้ และไฟ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวกับวิถีชีวิตโดยตรงครับ